Periimplantitis

Periimplantitis

Periimplantitis pojawia sie po udanej osteo-integracji implantu z kością. Jest to szczególnie niefortunne, ponieważ stan zapalny atakuje w chwili gdy wszystko wydaje się być w porządku a pacjent w pełni zaczyna "korzystać" z implantu.

Periimplantitis rozpoczyna się w kości kortykalnej, w której sukcesywnie prowadzi do coraz większej erozji. Periimplantitis różni się od wewnątrzkostnego rest-ostitis, który zazwyczaj wywodzi się z odnowienia starszej, uśpionej infekcji miazgi korzeniowej (Ryc. 1).

Ryc. 1: Na tym zdjęciu panoramicznym możemy zaobserwować 4 różne choroby resorpcyjne kości:

  • Widoczny ubytek kości w dystalnej części zęba przedtrzonowego spowodowany (infekcją) periodontitis
  • Przepchnięcie materiału poza wierzchołek korzenia doprowadziło do zapalenia okołowierzchołkowego (apical ostitis) niszcząc kość otaczającą szczyt korzenia
  • W okolicy szczytu wyrostka zębodołowego mezjalnego implantu, widać ubytek kostny przypominający krater, który jest typowym obrazem w peri-implantitis
  • Zapalenie kości widoczne dookoła dolnej śródkostnej części dystalnego implantu, prawdopodobnie powstałe na skutek pozostawienia resztek materiału wypełniającego kanał widocznych w badaniu radiograficznym

Przypadki łagodne

W łagodnych przypadkach ubytek kości w okolicy implantu wynosi ok 1 - 3 mm. ze słabymi oznakami zapalenia tkanek miękkich, które może powodować umiarkowane dolegliwości bólowe. Takie przypadki leczone są objawowo z miejscowym zastosowaniem środka odkażającego i leków p/bólowych. Obecnie wiemy, że w przypadku peri-implantitis antybiotykoterapia jest nieskuteczna (bez względu na rozległość procesu).

Przypadki o średnim nasileniu

W przypadkach o średnim nasileniu, dochodzi do utraty ok. 50% wysokości kości wzdłuż implantu. Głównymi problemami w takich sytuacjach są: nawracające ropne stany zapalne, krwawienia, nieestetyczny wygląd i brzydki zapach.

Przypadki ciężkie

W ciężkich przypadkach peri-implantitis, prawie cała tkanka kostna ulega zniszczeniu, co prowadzi do uformowania się głębokich kieszonek a następnie chronicznego stanu zapalnego oraz krwawienia. W przypadku chirurgicznego usunięcia kieszonki , znacznie pogarsza się wygląd zębów a w przestrzeniach między implantem i mostem tworzą sie miejsca retencyjne dla pokarmu (Ryc. 1, Ryc. 2).

Ryc. 2: Przykład: kość otaczająca wszystkie 3 implanty w szczęce po prawej stronie uległa zanikowi aż do wierzchołka implantu (tutaj: konwencjonalne implanty gwintowane). Chociaż pacjentka cierpi z powodu przewlekłego wewnątrzustnego stanu zapalnego, nie zgadza się na usunięcie implantów ponieważ zdaje sobie sprawę, że przez to całkowicie utraci możliwość żucia. Implanty umiejscowione z tyłu po obu stronach żuchwy są "stracone" ze względu na periimplantitis. Jedne co pozostało to mocno atroficzna żuchwa. Kolejne podejście do leczenia tego przypadku przy użyciu implantów dwuetapowych nie jest już możliwe.

Ryc. 3: Prawie cała kość wzdłuż konwencjonalnych, dwuetapowych implantów uległa zanikowi z powodu periimplantitis. Większość pacjentów nie dopuści do tak ostrego stanu zapalnego żądając usunięcia implantów znacznie wcześniej.

Jakie są przyczyny periimplantitis oraz powody jego tak częstego występowania?

Jama ustna jest bogata w miliony bakterii, które zazwyczaj są zmywane wraz z napojami, pożywieniem i śliną. Bakterie te osiadają na wszystkich wewnątrzustnych twardych powierzchniach a następnie namnażają się w sprzyjających warunkach. Wiemy to z obserwacji naszych własnych zębów.

Problemem, który napotykamy przy stosowaniu implantów dwuetapowych jest fakt, iż są wytwarzane z chropowatą śródkostną powierzchnią. Dzieje się tak w celu wytworzenia jak najsilniejszego połączenia między implantem a kością tzn. mocnej osteointegracji.

Wiemy też, że kość zaniknie o ok. 1 - 3 mm wzdłuż takiego implantu w ciągu kilku pierwszych miesięcy używania. Nierówna powierzchnia implantu zostanie odsłonięta i najprawdopodobniej skolonizowana przez bakterie.

Typowy pacjent implantologiczny stracił zęby głównie ze względu na uporczywy brak higieny jamy ustnej (czyli zaniedbanie). Innymi słowy: ta część populacji, która nie myje zębów, wymaga leczenia implantologicznego wcześniej niż inni. Problem polega na tym, że konwencjonalne, chropowate wszczepy stomatologiczne z dużą średnicą, wymagają dokładnej higieny jamy ustnej aby nie doszło do zainfekowania ich powierzchni.

Podsumowując: dwuetapowe implanty z chropowatą powierzchnią śródkostną od samego początku są nieodpowiednie dla dużej grupy pacjentów. Dodatkowo, większość z tych konwencjonalnych implantów posiada ogromną powierzchnię śródkostną, dużo większą niż potrzeba na rozłożenie obciążenia a ponieważ zwiększenie kontaktu kość-implant wymaga bodźców funkcjonalnych, pionowa utrata kości jest nieunikniona.

Kolejnym problemem związanym z implantami dwuetapowymi jest wykorzystanie kości kortykalnej szczytu wyrostka zębodołowego oraz leżącej pod nim kości gąbczastej. Obie te warstwy kości są fizjologicznie narażone na resorpcję. To z kolei, znowu może prowadzić do odsłonięcia powierzchni implantu, na której szybko pojawiają się bakterie powodując chroniczny stan zapalny i pogłębiając zanik kości. Z tego punktu widzenia większość implantów dwuetapowych z definicji jest błędnym wyborem i ich stosowanie powinno być zakazane lub wskazania do ich użycia mocno ograniczone.

Leczenie periimplantitis

Nawet obecnie nie ma skutecznej (ostatecznej) metody leczenia tej choroby. Wszystkie próby oczyszczania zainfekowanych powierzchni pozostają nieskuteczne ze względu na bakterie występujące w jamie ustnej, mnożące się z godziny na godzinę i bezustannie produkujące nowe kolonie. Próby "wypolerowania" chropowatej powierzchni w jamie ustnej również okazały się mało skuteczne, ponieważ procedura ta jest niemożliwa do wykonania w miejscach bliskiej odległości od kości a pozostałości materiałów pozostają na implancie oraz w kieszonce dziąsłowej, prowadząc do nowego stanu zapalnego.

W niektórych przypadkach, periimplantitis może zatrzymać się samoistnie, kiedy utrata kości dochodzi do obszaru kości bazalnej odpornej na resorpcję.

Oznacza to, że na dzień dzisiejszy nie istnieją niezawodne i skuteczne metody leczenia periimplantitis. Nauka wciąż ma nadzieję odkryć taką metodę.
Przegląd metod leczenia periimplantitis.

Jedyną pewną i 100% skuteczną metodą pozbycia się periimplantitis jest usunięcie dwuetapowego szorstkiego implantu.

Poziom świadomości lekarzy odnośnie periimplantitis

Szwajcarski Przegląd Dentystyczny opublikował ankietę przeprowadzoną wśród aktywnych zawodowo szwajcarskich dentystów dotyczącą znajomości tematu periimplantitis.

Nie jest zaskoczeniem, że w odniesieniu do obecnie panujących standardów, większość odpowiedzi udzielonych przez szwajcarskich dentystów była błędna. Oto przegląd:

Sugerowane przyczyny peri-implantitis(%)
paraodontoza 79.7 0.194 72.0
palenie tytoniu 76.9 0.365 71.4
nie stosowanie sie do zaleceń lekarza 53.2 0.247 60.9
parafunkcje 20.3 0.618 23.1
gładka powierzchnia implantu 24.4 0.126 16.2
nierówna powierzchnia implantu 31.6 0.914 32.3
krótkie implanty 17.7 0.012 7.1
zredukowana średnica 16.5 0.008 6.0
podniesienie zatoki 10.1 0.999 10.1
augmentacja kości 21.5 0.799 20.1
natychmiastowe obciążenie 31.6 0.671 29.0
Wiedza na temat CIST (%) 61.5 0.001 39.8

Jedynie 31.6% ankietowanych zdołało wskazać nierówną powierzchnię implantu jako przyczynę periimplantitis. Dwie pozostałe główne przyczyny - wieloczęściowe implanty i duża średnica penetracji błony śluzowej - w ogóle nie zostały wymienione przez aktywnych zawodowo szwajcarskich dentystów.

Wnioski: świadomość szwajcarskich dentystów dotycząca tego ważnego tematu w momencie przeprowadzania ankiety była na bardzo niskim poziomie. Ukazuje ona, że wiedza merytoryczna nie jest przekazywana na etapie wyższej edukacji czy studiów podyplomowych. Przypuszczamy, że taki stan rzeczy jest związany z ogromnym wpływem głównych producentów systemów stomatologicznych na proces nauczania na uczelniach wyższych.

Jesteśmy przekonani, że takie badania przeprowadzone w większości krajów Europy zachodniej pokazałyby równie szokujące wyniki. Nie tylko wyraźne są braki w wiedzy, ale również w zdrowym rozsądku (który doprowadziłyby do prawidłowych odpowiedzi na tak proste pytanie).

Wnioski

Wysoce wątpliwa budowa większości implantów dwuetapowych (dwuczęściowe, duże średnice, nierówna powierzchnia śródkostna) jest główną przyczyną szeroko rozprzestrzenionego problemu, który negatywnie wpływa na jakość życia naszych pacjentów. Wygląd konwencjonalnego dwuetapowego implantu jest niedostosowany do stale zainfekowanego środowiska jamy ustnej. To właśnie te cechy implantów dwuetapowych są odpowiedzialne za brak skutecznego leczenia periimplantitis.

Zalecamy unikanie implantów dwuetapowych ponieważ obecnie, po rozwinięciu i wprowadzeniu implantów bazalnych (Strategic Implant®), dostępne są bezpieczne i skuteczne narzędzia, zapobiegające wystąpieniu poważnego problemu klinicznego jakim jest periimplantitis czy podobnych skutków ubocznych.